Meaningful looks

Indonesische films als spiegel van het huidige Indonesië

Hoe hebben Indonesische films zich ontwikkeld in de jaren na het einde van de dictatuur onder president Suharto? Ari Purnama heeft dit voor zijn promotie onderzocht, met een nadruk op visuele verteltechnieken zoals belichting, filmen op locatie en set design, en camerabeweging. Purnama’s   onderzoek richt zich vooral op de manieren waarop deze technieken hebben geresulteerd in innovatieve filmische verteltechnieken en hoe deze hebben bijgedragen aan de hernieuwde bloei van de Indonesische filmkunst in de eenentwintigste eeuw.

De Indonesische filmwereld heeft significante veranderingen ondergaan sinds het land van een  dictatuur hervormd is tot een electorale democratie (1998 – heden). In dit tijdvak – steevast aangeduid als post-Suharto, post-Reformasi, of post-New Order – is er in de Indonesische filmindustrie een bredere diversiteit zichtbaar op het gebied van productiemodi, onderwerpen, genderrepresentaties, en sociale herkomst van filmmakers. Zo zijn er bijvoorbeeld meer vrouwelijke filmmakers en autodidacten werkzaam dan ooit. Maar ook de esthetische dimensie van Indonesische films heeft belangrijke veranderingen ondergaan. Met name de visuele stijl is zienderogen getransformeerd. Het is juist deze visuele stilistische dimensie van hedendaagse Indonesische films die Purnama kritisch onderzoekt.

Met gebruik van de poëtica van film als methodologisch kader en de functietheorie van filmstijl als theoretische lens poogt Purnama een bijdrage te leveren aan het ontwikkelen van een stilistiek van hedendaagse Indonesische films. Het proefschrift is de eerste systematische uiteenzetting van de esthetische dimensie van Indonesische films. Het is geschreven vanuit de overtuiging dat Indonesische films waardevolle studieobjecten zijn, net zoals als andere Indonesische kunstvormen dat zijn in andere disciplines zoals musicologie (gamelan), theaterstudies (ludruk; wayang), textielstudies (batik), en kunstgeschiedenis (Javanees-boeddhistische muurschilderingen; sculpturen; schilderijen).

Onderzoek naar de visuele stijl van Indonesische films vertelt ons niet alleen iets over filmstijl op zich, maar geeft ook inzicht in de cultuur waarin die is ontstaan. Middels filmstijl geeft de kunstenaar uitdrukking aan het scala van de menselijke ervaring en de visuele stijl van de Indonesische films in bijzonder doet dat voor specifiek Indonesische culturele karakteristieken. Kenmerkend voor post-Suharto Indonesische films is de representatie van de culturele diversiteit van de archipel. In voorgaande periodes in de Indonesische filmgeschiedenis werd de representatie van regionale culturen onderdrukt in de massamedia en zeker ook in speelfilms. De ontwikkeling van de filmstijl levert dan ook een belangrijke bijdrage aan de verschuiving naar een meer omvattende representatie van de vele gezichten van Indonesië, een land met een rijkdom en diversiteit aan tradities, artefacten, en gewoonten. Door visuele representaties wordt het idee van Indonesië als natie steeds opnieuw verbeeld, geëvalueerd, en bevraagd.

Proefschrift: http://hdl.handle.net/11370/22f7fe1b-b079-4824-a2fa-d8eb7a4f93f2