Establishment of different riparian plant communities from the same soil seed bank
| Promotie: | Dhr. G.N.J. (Gerard) ter Heerdt |
| Wanneer: | 19 februari 2016 |
| Aanvang: | 12:45 |
| Promotors: | prof. dr. J.P. (Jan P.) Bakker, prof. dr. W.H. van der Putten |
| Waar: | Academiegebouw RUG |
| Faculteit: | Science and Engineering |
Oevervegetaties sterk beïnvloed door toenemende zomerse droogte
Door de toenemende droogte in de zomer zullen riet en grote lisdodde zich niet vaak meer kunnen vestigen, concludeert Gerard ter Heerdt in zijn proefschrift. Tijdens het eerste jaar van vestiging wordt de samenstelling van oevervegetaties sterk beïnvloed door het weer. Daardoor vormt het weer een van de factoren die bepalen of sommige doelen van de Europese Kaderrichtlijn Water en Natura 2000, wat betreft rietvegetaties en bijbehorende vogelsoorten, worden gehaald. Door klimaatverandering worden de zomers droger en zal het moeilijker worden om die doelen te halen.
Oevervegetaties, die zich tijdens het droogvallen van de oevers vestigen, kunnen sterk in samenstelling variëren. In de Oostvaardersplassen blijkt bijvoorbeeld dat in de ene maand de grote lisdodde zich massaal vestigt, maar een maand eerder of later moerasandijvie of rode ganzenvoet. Deze variatie wordt niet wordt veroorzaakt door variatie in de zaadvoorraad in de bodem; want die bevat overal dezelfde soorten.
In een reeks experimenten heeft Ter Heerdt onder gesimuleerde weersomstandigheden de opkomst van kiemplanten getest en vervolgens ook vestiging, groei en concurrentie van de verschillende oeverplanten. De oeverplanten blijken sterk verschillende voorkeuren te hebben voor temperatuur en vochtomstandigheden. Riet en grote lisdodde, bijvoorbeeld, hebben een voorkeur voor zeer natte groeiomstandigheden, moerasandijvie voor natte en rode ganzenvoet voor droge.
De vegetatieontwikkelingen tijdens een droogval in de Oostvaardersplassen heeft Ter Heerdt goed kunnen simuleren op basis van de voorkeuren van de plantensoorten en de waargenomen weersomstandigheden. Door de experimentele gegevens te koppelen aan het KNMI W+ klimaatscenario heeft hij aangetoond dat, door de toenemende droogte in de zomer, riet en grote lisdodde zich vaak niet meer zullen kunnen vestigen. Daarom wordt voorgesteld dat de waterschappen met aangepast peilbeheer het droogvallen van oevers tijdens te droge periodes voorkomen.
Gerard ter Heerdt promoveert aan de RUG op onderzoek dat hij uitvoerde bij de vakgroep Community and Conservation Ecology van het Groningen Institute for Evolutionary Life Sciences (GELIFES). Het werd gefinancierd door het Ministerie van Ministerie van Infrastructuur en Milieu en de Dr. Ir. Cornelis Lely Foundation. Hij is nu als senior ecologisch onderzoeker werkzaam bij Waternet in Amsterdam.