Promotie dhr. J.P. Timmerman: Thinking about agreement. The empirical plausibility of moral contract theory

Promotie: dhr. J.P. Timmerman, 16.15 uur, Academiegebouw, Broerstraat 5, Groningen

Proefschrift: Thinking about agreement. The empirical plausibility of moral contract theory

Promotor(s): prof.dr. M.V.B.P.M. van Hees, prof.dr. P. Kleingeld

Faculteit: Wijsbegeerte

Denken over overeenstemming. De empirische plausibiliteit van morele contracttheorie

Iedere morele theorie maakt aannames over menselijke vermogens. Voor morele contracttheorie betreft dit onder andere aannames over onze sociaal-cognitieve vermogens. Peter Timmerman onderzocht of deze aannames plausibel zijn in het licht van empirische bevindingen.

Contracttheorieën stellen dat actoren in overeenstemming moeten handelen met principes waar we allemaal redelijkerwijs mee in zouden kunnen stemmen. Ze nemen daarmee aan dat we kunnen uitvinden wat deze principes zijn. Timmerman stelt dat dit vereist dat mensen morele oordelen kunnen vormen door zich in anderen te verplaatsen.

Op basis van een uitgebreide discussie van empirische bevindingen met betrekking tot ons vermogen daartoe wordt betoogd dat actoren inderdaad kunnen uitvinden welke principes het object van overeenstemming zouden zijn. Dit vereist overigens wel dat ze veel meer aandacht hebben voor de standpunten van anderen dan wij normaliter neigen te hebben.

Contracttheoretici nemen verder aan dat actoren gemotiveerd kunnen raken om te handelen volgens principes die het object van overeenstemming zouden zijn. Sommigen hebben gesteld dat we zo gemotiveerd kunnen raken omdat het in ons belang is om volgens morele principes te handelen. Timmerman stelt dat dit vereist dat actoren kunnen herkennen of anderen betrouwbaar zijn of niet. Het betoogt dat empirische studies laten zien dat mensen verrassend goed zijn in het detecteren van elkaars betrouwbaarheid en dat het daarom voor de meeste van ons inderdaad in ons belang is om moreel te zijn. Timmerman concludeert dat, anders dan critici hadden verwacht, empirische bevindingen de plausibiliteit van morele contracttheorie ondersteunen.

Peter Timmerman studeerde Wijsbegeerte aan de Rijksuniversiteit Groningen. Hij verrichtte zijn onderzoek aan de Faculteit Wijsbegeerte, Rijksuniversiteit Groningen (RUG).