Dienaar van koloniaal Nederland. Biografie van Frederik Christiaan Hendrik Hirschmann

Promotie: dhr. J. de Lang, 16.15 uur, Academiegebouw, Broerstraat 5, Groningen

Proefschrift: Dienaar van koloniaal Nederland. Biografie van Frederik Christiaan Hendrik Hirschmann

Promotor(s): prof.dr. J.W. Renders, prof.dr. W. Klinkert

Faculteit: Letteren

 

Eerste biografie van een ‘gemiddelde’ KNIL-officier, C.H. Hirschmann

Jan de Lang promoveert op een biografie van KNIL-officier Christiaan Hendrik Hirschmann (1870-1935). Met dit onderzoek is voor het eerst het leven van een 'gemiddelde' KNIL-officier in beeld gebracht, die actief was gedurende de hoogtijdagen van het moderne imperialisme. Zijdelings concludeert De Lang dat de opleiding aan de KMA voor Indische officieren ontoereikend was.

In de biografie beschrijft De Lang de uniciteit van Hirschmann en zijn representativiteit binnen de groep cadetten van de Koninklijke Militaire Academie die in 1891 tot tweede-luitenant werden benoemd. Daarmee wordt ook zichtbaar hoe breed en in welke mate het Koninklijk Nederlands Indisch Leger (KNIL) in de Indische archipel werd ingezet in de tijd dat het Nederlands gezag daar overal en definitief werd gevestigd. Uit het onderzoek blijkt dat Hirschmann de koloniale politiek van Nederland met volle overtuiging uitvoerde.

Hirschmann was officier in het KNIL en maakte bijna drie decennia Nederlands militair koloniaal beleid, in het hoogtij van het moderne imperialisme, aan den lijve mee. Tussentijds, van 1909 tot 1913, voerde hij het commando over het leger in Suriname, dat hij moest omvormen naar Indisch model. Het was een roerige periode, waarin een staatsgreep werd verijdeld en Hirschmann zich krachtig verzette tegen een advies aan de Nederlandse regering het leger in Suriname op te heffen. Hirschmann werd na zijn pensionering als militair burgemeester van Terschelling. Hij heeft zich van 1927 tot 1930, door aanleg van infrastructuur voor het toerisme, beijverd het economisch verkommerde eiland een toekomst te bieden. Zijn openbare optredens in Wassenaar, als voorzitter van een buurtvereniging en van een politieke partij, tonen dat hij een pakkende redenaar was geworden. Kort na zijn 42ste verhuizing - naar Den Haag - overleed hij.

Jan de Lang (Den Haag, 1942) verrichtte zijn onderzoek in zijn eigen tijd, begeleid door het Biografie Instituut van de RUG.