Skip to ContentSkip to Navigation
Over ons Actueel Nieuws Nieuwsberichten

Pronoun Processing. Computational, behavioral, and psychophysiological studies in children and adults

29 november 2012

Promotie: mw. J.C. van Rij-Tange, 12.45 uur, Academiegebouw, Broerstraat 5, Groningen

Proefschrift: Pronoun Processing. Computational, behavioral, and psychophysiological studies in children and adults

Promotor(s): prof.dr. P. Hendriks

Faculteit: Letteren

Waarom kinderen stoeien met persoonlijke voornaamwoorden

In de frase ‘Gisteren sprak James met Rob. Hij bekende de diefstal.’ kan zowel James als Rob de bekennende dief zijn. De oorzaak van deze ambiguïteit is dat persoonlijke voornaamwoorden zoals hij en hem geen vaste betekenis hebben, maar dat hun betekenis afhankelijk is van de context. Jacolien van Rij onderzocht waarom persoonlijke voornaamwoorden eenvoudig lijken voor volwassenen, maar moeilijk zijn voor kinderen.

Verschillende factoren spelen een rol bij de interpretatie van voornaamwoorden, waaronder de structuur van de voorafgaande zin. Volwassenen weten meestal meteen naar wie het voornaamwoord verwijst, maar kinderen interpreteren een voornaamwoord vaak anders dan bedoeld door de spreker. Jacolien van Rij onderzocht waarom persoonlijke voornaamwoorden eenvoudig lijken voor volwassenen, maar moeilijk voor kinderen. Om deze vraag te beantwoorden ontwikkelde Van Rij computermodellen die het produceren en interpreteren van persoonlijke voornaamwoorden nabootsen. Deze modellen testte ze in verschillende experimenten met kinderen en volwassenen.

Van Rij ontdekte dat kinderen zich meer gedroegen als volwassenen en minder fouten maakten met voornaamwoorden wanneer ze vertraagde spraak hoorden. Dit bevestigt het idee dat de verwerkingssnelheid van kinderen onvoldoende is om alle relevante informatie te kunnen gebruiken. Volwassenen gedroegen zich daarentegen meer als kinderen wanneer ze tijdens het interpreteren van een voornaamwoord een tweede taak moesten uitvoeren, zoals het onthouden van cijfers. Aanvullende studies, waarin hersenactiviteit werd gemeten met EEG en pupilgrootte met eyetracking, suggereren dat het volwassen gebruik van de context afhankelijk is van voldoende werkgeheugencapaciteit. Kortom, de schijnbaar eenvoudige interpretatie van persoonlijke voornaamwoorden is eigenlijk een ingewikkeld proces dat op veel manieren mis kan gaan.

Jacolien van Rij (Middelburg, 1981) studeerde Human-Machine Communication aan de Rijksuniversiteit Groningen. Ze verrichtte haar onderzoek binnen de onderzoeksschool BCN (Research School of Behavioral and Cognitive Neurosciences) en het onderzoeksinstituut CLCG (Center for Language and Cognition Groningen) van de Faculteit der Letteren, in samenwerking met de afdeling Experimentele Psychologie. Van Rij is nu onderzoeker bij het NWO Vici-project Asymmetries in Grammar van prof.dr. Petra Hendriks aan de RUG. Na 1 januari 2013 werkt ze als post-doc aan de Eberhard Karls Universität Tübingen (Duitsland).

Laatst gewijzigd:13 maart 2020 00:58
View this page in: English

Meer nieuws

  • 25 maart 2024

    Dyslexie: een 'onderschatte' stoornis

    Liset Rouweler is onderzoeker bij het Dyslexiecentrum Groningen. Volgens haar hebben zo'n 1000 tot 1500 studenten aan de RUG dyslexie, desondanks weten velen niet waar ze terechtkunnen. Rouweler en haar team proberen deze groep een handje te helpen...

  • 18 maart 2024

    VentureLab North helpt onderzoekers op weg naar succesvolle startups

    Het is menig onderzoeker al overkomen. Tijdens het werken vraag je je opeens af: zou dit niet ontzettend nuttig zijn voor de mensen buiten mijn onderzoeksveld? Er zijn allerlei manieren om onderzoeksinzichten te verspreiden. Denk bijvoorbeeld aan...

  • 04 maart 2024

    Een plantaardige sensor

    In Makers van de RUG belichten we elke twee weken een onderzoeker die iets concreets heeft ontwikkeld: van zelfgemaakte meetapparatuur voor wetenschappelijk onderzoek tot kleine of grote producten die ons dagelijks leven kunnen veranderen. Zo...