Geliefd en gevreesd. Duits toneel in Nederland rond 1800
Promotie: mw. K.E. Groot, 16.00 uur, Academiegebouw (senaatskamer), Broerstraat 5, Groningen
Proefschrift: Geliefd en gevreesd. Duits toneel in Nederland rond 1800
Promotor(s): prof.dr. B.A.M. Ramakers
Faculteit: Letteren
Ophef over Duits toneel in Nederland anno 1800
Omstreeks 1800 werd de Nederlandse toneelwereld overspoeld met vertalingen uit het Duits, zo ontdekte promovenda Klaartje Groot. Tot dan toe had het Fransclassicistische toneel over de verheven wereld van koningen en helden een monopoliepositie gehad in de theaters. In dit nieuwe Duitse toneel stond echter de burger centraal. De toneelstukken gingen over en zinspeelden op actuele, verlichte onderwerpen zoals de rol van de vrouw, de revolutionaire ontwikkelingen en de publieke discussie over religie. De vertaalde toneelstukken waren niet van grote schrijvers als Lessing, Goethe en Schiller, maar van de zogenoemde Triviaalauteurs, zoals Kotzebue, Iffland en Zschokke. Bij het publiek waren ze immens populair. Met name het werk van August von Kotzebue veroorzaakte een hype. De Nederlandse toneelcritici daarentegen kraakten dit wat zij noemden ‘vreemd uitbraakzel’ genadeloos af. Groot onderzocht waarom dit Duitse toneel zoveel ophef veroorzaakte. Ze concludeert dat met het Duitse toneel zowel de Verlichting als de profilering van de eigen natie gestimuleerd werd.
Inzicht in de aard en functie van dit Duitse toneel in Nederland is zowel relevant voor de theatergeschiedenis als voor het onderzoek naar de Nederlandse Verlichting. Op basis van de stukken zelf, recensies, parodieën en repertoiregegevens heeft Groot de receptie ervan in Nederland in kaart gebracht. Voor een beter beeld onderzocht ze ook de Duitse receptie, waaraan de Nederlandse kritiek deels schatplichting bleek. De Duitse stukken zouden volgens de Nederlandse critici oude vormregels schenden. Daarnaast zou de inhoud van de stukken - overspel, opstand en goddeloosheid waren populaire verlichte thema’s in dit als tweederangs beschouwde toneel - een slechte invloed hebben op de zeden van vooral het vrouwelijke deel van het publiek, aldus de toneelcritici. Die gaven de voorkeur aan oorspronkelijke Nederlandse toneelstukken waarin de nationale identiteit werd uitgedragen. Groot concludeert dat met het Duitse toneel zowel de Verlichting als de profilering van de eigen natie gestimuleerd werd.
Klaartje Groot (Amsterdam, 1977) studeerde Nederlandse taal- en letterkunde aan de Universiteit van Amsterdam Ze verrichtte haar onderzoek bij de afdeling Nederlandse Taal en Cultuur (Historische Letterkunde) en bij het onderzoeksinstituut ICOG van de Faculteit der Letteren. Het proefschrift verschijnt in handelseditie bij uitgeverij Verloren. Groot werkt aan het Piter Jelles Stedelijk Gymnasium Leeuwarden als docente Nederlands.
Laatst gewijzigd: | 13 maart 2020 01:16 |
Meer nieuws
-
16 april 2024
RUG ondertekent Barcelona Declaration on Open Research Information
De Rijksuniversiteit Groningen heeft de Barcelona Declaration on Open Research Information (Verklaring Open Onderzoeksinformatie) officieel ondertekend. Dit wordt gezien als een grote stap richting verantwoordelijke onderzoeksbeoordeling en open...
-
15 april 2024
‘De Europese verkiezingen worden weer ouderwets saai’
RUG-onderzoekers Ritumbra Manuvie, Pieter de Wilde en Lisa Gaufman blikken in een drieluik vooruit op de verkiezingen in respectievelijk India, Europa en de Verenigde Staten. Deze week: Pieter de Wilde.
-
02 april 2024
Vliegen op houtstof
In Makers van de RUG belichten we elke twee weken een onderzoeker die iets concreets heeft ontwikkeld: van zelfgemaakte meetapparatuur voor wetenschappelijk onderzoek tot kleine of grote producten die ons dagelijks leven kunnen veranderen. Zo...