Supporting reading comprehension in history education
| Promotie: | dr. M. (Marlies) ter Beek |
| Wanneer: | 29 oktober 2020 |
| Aanvang: | 16:15 |
| Promotor: | prof. dr. J.W. (Jan-Willem) Strijbos |
| Copromotors: | M. C. J. L (Marie-Christine) Opdenakker, Dr, dr. M.I. (Marjolein) Deunk |
| Waar: | Academiegebouw RUG |
| Faculteit: | Gedrags- en Maatschappijwetenschappen |
Ondersteuning historisch tekstbegrip door digitale leeromgeving
Begrijpend lezen is een essentiële vaardigheid voor het verwerken van informatie en het verwerven van kennis. Het kunnen lezen en begrijpen van informatieve teksten is een cruciale voorwaarde voor leerprestaties bij schoolvakken waarbij leerlingen veel teksten moeten lezen, zoals geschiedenis. Recent zijn er echter veel verontrustende berichten verschenen over het begrijpend leesniveau en de leesmotivatie van Nederlandse jongeren.
In de afgelopen jaren zijn verschillende digitale leeromgevingen ontwikkeld om lees- en leerprocessen van leerlingen te ondersteunen. Verschillende onderzoeken tonen aan dat deze digitale leeromgevingen vaak effectief zijn om begrijpend lezen in het algemeen of voor het vak geschiedenis in het bijzonder te stimuleren. Zo is gebleken dat digitale ondersteuning op het gebied van cognitie, metacognitie en motivatie — en dan vooral een combinatie van deze drie elementen — effectief kan zijn voor het tekstbegrip van leerlingen.
In het onderzoek is gebruik gemaakt van een digitale leeromgeving waarin leerlingen informatieve teksten lazen voor het vak geschiedenis. Hierbij kregen zij cognitieve, metacognitieve en motivationele ondersteuning (hints) aangeboden. Vervolgens werden het tekstbegrip, de betrokkenheid en de vakspecifieke vaardigheden van leerlingen gemeten en geanalyseerd. Daarnaast werden de resultaten van de leerlingen gepresenteerd aan docenten via een resultatenrapport in de leeromgeving en werden docenten getraind om deze data te vertalen in effectieve instructie over leesstrategieën.
De resultaten uit dit proefschrift laten zien dat het gebruik van een digitale leeromgeving een relevante en bruikbare bijdrage kan leveren aan het huidige geschiedenisonderwijs als het gaat om het begrijpend lezen van informatieve teksten.
Begrijpend lezen is een belangrijke vaardigheid voor de prestaties binnen het schoolvak geschiedenis in de onderbouw van het voortgezet onderwijs. Het tekstbegrip van leerlingen kan ondersteund worden door te lezen in een digitale leeromgeving met hints, maar er zijn verschillende factoren die dit proces beïnvloeden.