Strijdmakkers

Buitengewoon onderwijs in Nederland ca. 1895-1950

Met de invoering van de Leerplichtwet (1901) wilde de Staat alle leerlingen verplichten naar school te gaan. Dat gold niet voor alle kinderen. Wie het reguliere onderwijs niet kon volgen, werd vrijgesteld van die verplichting. Hiervoor was een verklaring van een 'geneeskundige' voldoende. De Staat handelde daarmee in strijd met de grondwet, die voorschreef dat er in elke gemeente voldoende onderwijsvoorzieningen moesten zijn voor alle leerlingen van alle gezindten. 

Activistische onderwijzers, zoals P.H. Schreuder en H.J. Jacobs, en betrokken artsen, zoals D. Herderschêe en A. van Voorthuijsen, spanden zich in om buitengewoon onderwijs mogelijk te maken voor leerlingen die buitengesloten waren van onderwijs. Ze beperkten zich niet alleen tot het onderwijs, maar zetten zich ook in om de gezondheid, de nazorg en de professionaliteit van docenten te verbeteren. Zij namen de verantwoordelijkheid voor de ontwikkeling van de individuele leerling binnen en buiten de school. Hun uiteindelijke doel was dat kinderen met een beperking een goede plek in de samenleving zouden krijgen en niet meer zouden worden uitgesloten. 

Hiervoor zochten zij altijd samenwerking met andere organisaties op het gebied van speciaal onderwijs. Zo leverden zij een groot aandeel aan de professionalisering die in 1949 leidde tot een uitgebreid wettelijk stelsel van Buitengewoon Lager Onderwijs, later Speciaal Onderwijs genoemd.

Proefschrift: http://hdl.handle.net/11370/b4fde056-7e49-4814-ba09-ed135d8e843e