Sterrenkijken

‘Trek vooral je jas uit, het gaat erg warm worden.’ Bij de ingang van het mobiele planetarium staan een stuk of twintig grote en kleine mensen klaar om naar binnen te gaan. Het is de eerste dag van de Landelijke Sterrenkijkdagen en in de Bernoulliborg, waar de Blaauw Sterrenwacht is gevestigd, is het al aardig druk.

Vrijdag 7 en zaterdag 8 maart gingen door het hele land sterrenwachten open om jong en oud te laten kennismaken met het heelal. In Groningen organiseerde het Kapteyn Instituut voor sterrenkunde de dagen, samen met het instituut voor ruimteonderzoek SRON in de Bernoulliborg.

Naast lezingen over exoplaneten en buitenaards leven was er een kinderprogramma met een sterrenkundequiz en een ‘doe-hoek’. Daar mochten kinderen bijvoorbeeld een eigen spectroscoop maken om het licht van verschillende soorten lampen te onderzoeken. En ze konden zelf met een infraroodcamera het verschil tussen warm en koud zien.

Het opblaasbare Kapteyn Mobiele Planetarium stond voor de gelegenheid ook in de Bernoulliborg. In de koepel lieten studenten een programma zien waarin de sterrenhemel, de sterrenbeelden en bijzondere objecten langs kwamen. De eerste maanlanding was er ook te zien.

‘Wat is eigenlijk een zwart gat?’ vroeg een jonge bezoeker na de planetariumshow. De vragen die langskwamen op deze sterrenkijkavonden waren niet altijd even gemakkelijk te beantwoorden. Zwarte gaten – objecten die zo zwaar zijn dat ze zelfs alle lichtstralen naar zich toetrekken – zijn en blijven mysterieus. De volgende vraag, hoe het kan dat planeten in de ruimte blijven hangen, was ook onverwacht. Maar de studente sloeg zich er goed doorheen.

Hoogtepunt voor velen was toch wel de rondleiding in het Blaauw Observatorium. Na een korte inleiding over wat nu eigenlijk een telescoop is, mochten groepjes naar de koepel bovenop het gebouw, waar de Gratama telescoop staat.

Op vrijdagmiddag trok de lucht dicht, maar gelukkig brak de bewolking ’s avonds zodat door de telescoop Jupiter me z’n vier grootste manen goed was te zien. Terwijl iedereen om de beurt door de kijker keek, was er weer een pienter kind met een moeilijke vraag: ‘Heeft het heelal een grens?’

De sterrenkundige die de rondleiding gaf moest even diep ademhalen en begon uit te leggen hoe het heelal niet oneindig groot is, maar vermoedelijk wel oneindig. ‘Denk aan een mier op een pingpongbal. Die kan eindeloos door blijven lopen zonder het einde van het balletje te bereiken.’

De telescoop werd ook nog op de Orionnevel gericht, maar daarna stond er al een nieuwe groep klaar om naar boven te komen. Gelukkig was er op het dakterras naast de observatiekoepel ook wat te zien. Hier stonden drie serieuze amateurtelescopen opgesteld, waarmee de maankraters prachtig te zien waren. En op verzoek draaiden de eigenaars hun kijkers naar andere objecten, zoals het Zevengesternte of de Andromedanevel.

Met de lezingen, rondleidingen en de knutselhoek was de avond eigenlijk te kort. Bij de uitgang stond nog een tafel vol posters, folders en andere informatie over sterrenkunde. Met ruim 100 bezoekers op vrijdag en minstens 225 op zaterdag was de organisatie dik tevreden. En ook de bezoekers lieten enthousiaste berichten achter in de enquête bij de uitgang en op de Facebook pagina van de Blaauw Sterrenwacht.

Enthousiast over sterrenkunde?

Binnenkort start in op het Kapteyn Instituut weer een cursus sterrenkunde voor kinderen uit groep 7 en 8 van de bassischool.

De Blaauw Sterrenwacht heeft het hele jaar door publieksavonden.