Veni-beurs voor astronoom Vibor Jelić

Astronoom Vibor Jelić (Kapteyn Instituut, RUG/ ASTRON) kan de komende drie jaar zijn wetenschappelijke ideeën uitwerken dankzij een Veni-beurs van 250.000 euro van de Nederlandse Organisatie voor Wetenschappelijk Onderzoek (NWO). Met deze subsidie zal Jelić de ingewikkelde radiogolven in onze Melkweg, die ons het zicht ontnemen op de eerste sterren en het vroege universum, onderzoeken. Dit werk zal ook een grote rol spelen in het succes van het LOFAR-project dat een cruciaal tijdperk in de geschiedenis van het heelal onderzoekt: het tijdperk van de kosmische re-ïonisatie. Dit is de periode waarin het neutrale gas in het heelal geheel geïoniseerd werd door de eerste sterren en melkwegstelsels. Astronomen onderzoeken dit tijdperk met de vooraanstaande LOFAR-telescoop, ontworpen en gebouwd door ASTRON. Het project wordt geleid door wetenschappers van het Kapteyn Instituut en ASTRON.

Met LOFAR willen wetenschappers de kosmische radiogolven meten die miljarden jaren geleden zijn uitgezonden, in de tijd dat de eerste sterren zich vormden. Deze periode, ook wel de ‘Epoch of Reionization’ (EoR) genoemd, is de sleutel naar de structuurvorming en evolutie van het universum zoals we het nu kennen, en vertegenwoordigt tegelijkertijd het ontbrekende stukje van de puzzel van onze huidige kennis over het heelal. Echter, de zwakke kosmische straling die miljarden jaren geleden is uitgezonden, wordt overschaduwd door radiogolven in onze Melkweg en bronnen buiten de Melkweg. Deze signalen moeten eerst weggehaald worden uit de zee van data die de LOFAR-telescoop ontvangt, zodat sterrenkundigen de kosmische golven van miljarden jaren geleden kunnen waarnemen en dit tijdperk beter kunnen begrijpen.

Jelić zal de innovatieve technologie en mogelijkheden van de LOFAR radiotelescoop gebruiken en een eerste gedetailleerd onderzoek uitvoeren van de radiogolven in en buiten de Melkweg onder 250 MHz. Hij zal hierbij de nadruk leggen op de (astro)fysica van deze radiogolven, bijvoorbeeld de vreemde gepolariseerde structuren van onze Melkweg en de eigenschappen van haar magnetisch veld. Dit is niet alleen op zichzelf een interessant onderzoek, Jelić zal de verworven kennis ook gebruiken om nieuwe technieken te ontwikkelen om deze radiogolven weg te halen, en zo de kansen voor LOFAR te vergroten om als eerste telescoop de allereerste sterren en sterrenstelsels te onderzoeken.

Voor meer informatie kunt u contact opnemen met:

Vibor Jelić, astronoom (RUG/ ASTRON). E-mail: vjelic astro.rug.nl.
Femke Boekhorst, PR & communicatie(ASTRON). Tel.: 0521 595 204 en 06 21 23 42 43. E-mail: boekhorst astron.nl.

Over de Veni-subsidie:

Veni maakt onderdeel uit van de prestigieuze Vernieuwingsimpuls van NWO, bestaande uit Veni, Vidi en Vici. NWO biedt daarmee wetenschappers in verschillende stadia binnen hun carrière de mogelijkheid om grensverleggend onderzoek te doen. Veni-onderzoekers zijn maximaal drie jaar geleden gepromoveerd. Ze zijn vrij om hun onderzoeksonderwerp te kiezen. Op deze manier stimuleert NWO ‘nieuwsgierigheidsgedreven’ en vernieuwend onderzoek.

Honoreringen vonden plaats na een selectie door vakgebied-specifieke beoordelingscommissies van gerenommeerde wetenschappers. Veni biedt onderzoekers een eerste opstap in hun wetenschappelijke carrière. Zij gebruiken de Veni-toekenning hoofdzakelijk als salaris tijdens de onderzoeksperiode van drie jaar en schaffen specifieke apparatuur aan als dat nodig is. Voor meer informatie, zie http://www.nwo.nl/onderzoek-en-resultaten/programmas/vernieuwingsimpuls .