Arts en apotheker verminderen samen medicijngebruik bij verpleeghuisbewoners

Onnodig medicijngebruik - een bekend verschijnsel in verpleeghuizen - is lastig terug te draaien. Om specialisten ouderengeneeskunde werkzaam in het verpleeghuis hierbij te helpen hebben onderzoekers van de Rijksuniversiteit Groningen en het Universitair Medisch Centrum Groningen een veelbelovende methode ontwikkeld. De werkwijze om in overleg met de apotheker de medicatie bij een deel van de patiënten verantwoord te verminderen bleek succesvol. Het onderzoek is, 10 oktober, gepubliceerd in het vooraanstaande tijdschrift Annals of Internal Medicine.
Verpleeghuisbewoners zijn zeer kwetsbaar. Zij lijden vaak aan verschillende aandoeningen tegelijk en gebruiken veel medicijnen, die soms overbodig zijn. Bijwerkingen van medicijnen kunnen onder meer leiden tot vallen, ziekenhuisopnames, extra kosten en zelfs tot sterfte. Om het medicijngebruik te verbeteren, ontwikkelden en testten onderzoekers van het Groningen Institute of Pharmacy, RUG en de afdeling Huisartsgeneeskunde & Ouderengeneeskunde van het UMCG de Multidisciplinary Multistep Medication Review (3MR).

Nieuwe situatie
Patiënten die terechtkomen in een verpleeghuis hebben vaak een complexe ziektegeschiedenis, die heeft geleid tot het gebruik van veel verschillende medicijnen. Aan specialisten ouderengeneeskunde de moeilijke taak de medicatie aan te passen aan de nieuwe situatie. Artsen die volgens 3MR te werk gingen waren succesvoller in het terugdringen van het medicijngebruik dan artsen in de controlegroep. Waar bij hen vier van de tien patiënten konden stoppen met één of meer medicijnen, lukte dat de andere artsen slechts bij drie van de tien.

Heroverweging
De heroverweging van de voor te schrijven medicatie bestaat uit vier stappen: eerst wordt een inschatting gemaakt van de toestand en situatie van de patiënt, dan wordt zijn medicijngebruik kritisch bekeken, waarna de arts en apotheker samen de actuele medicatie bespreken en heroverwegen. Ten slotte worden de gewenste veranderingen in medicatie doorgevoerd en gemonitord op eventuele negatieve effecten.

Vier maanden
Het onderzoeksteam, geleid door Katja Taxis, hoogleraar farmacotherapie en klinische farmacie van het Groningen Research Institute of Pharmacy (GRIP), volgde gedurende vier maanden verpleeghuisbewoners met een levensverwachting van meer dan vier weken op 59 afdelingen of verpleegafdelingen van verpleeghuizen. Bij de ene helft van de bewoners werd via de 3MR besloten welke medicijnen niet meer nodig waren. De andere helft van de bewoners – de controlegroep - onderging de gebruikelijke behandeling.

Effectief
De 3MR bleek effectief bij het stoppen met onnodige medicatie zonder achteruitgang in kwaliteit van leven en algemeen welbevinden van de verpleeghuisbewoners. De 3MR lijkt een veelbelovende methode om in de toekomst het onnodig medicijngebruik in verpleeghuizen nog verder terug te dringen.

Meer informatie

• Principle investigator Prof Katja Taxis, http://www.rug.nl/staff/k.taxis/
• Discontinuing inappropriate medication use in nursing home residents – A cluster randomized controlled trial verscheent 10 oktober 2017 in Annals of internal medicine.
• abstract: http://annals.org/aim/article/doi/10.7326/M16-2729