Skip to ContentSkip to Navigation
Onderwijs De Graduate Schools van de faculteiten Graduate School of Religion, Culture and Society PhD Programme Graduations 2004

18-03'04 | T.A. Smedes

Conflict tussen godsdienst en wetenschap is slechts schijn

In onze huidige Westerse samenleving kunnen weinigen uit de voeten met het idee dat God actief in onze wereld handelt. Debet hieraan is vooral het sciëntisme, een visie op wetenschap die de werkelijkheid van Gods handelen ontkent en al sinds de Verlichting stilzwijgend het denken bepaalt. Sommige theologen, onder wie John Polkinghorne en Arthur Peacocke, proberen Gods handelen wetenschappelijk bespreekbaar te maken door godsdienst te rijmen met de sciëntistische wijze van denken. Ze doen dit bijvoorbeeld door te verwijzen naar chaostheorie en zelforganisatie. Promovendus Smedes onderzocht dergelijke modellen en concludeert dat ze problematisch zijn. Volgens Smedes is er namelijk een verschil tussen de taal van de natuurwetenschappen en godsdienstige taal. De voorrang die het sciëntisme geeft aan het natuurwetenschappelijk denken vlakt dit onderscheid uit ten gunste van natuurwetenschappelijk taalgebruik. Bijgevolg wordt over Gods handelen gesproken alsof het gaat om menselijk handelen, inclusief alle beperkingen die ook aan menselijk handelen verbonden zijn (zoals de onmogelijkheid om de natuurwetten te doorbreken). Vergeten wordt de mogelijkheid dat God wellicht kan handelen zonder schepselmatige beperkingen. Godsdienst en wetenschap hoeven dus niet met elkaar in conflict te zijn, aldus Smedes. Er is eerder een filosofische verwarring tussen verschillende soorten taalgebruik. Verder bestrijdt Smedes de claims van bepaalde natuurwetenschappers die denken dat godsdienst ‘onzin’ is: hun claims zijn niet op wetenschap zelf gestoeld, maar op een ‘geloof’ in wetenschap (namelijk sciëntisme). Daarmee tracht Smedes gelovigen én ongelovigen te laten zien dat er ook in een door de natuurwetenschappen en techniek gedomineerde wereld wel degelijk ruimte is om in een actieve, persoonlijk betrokken God te geloven. We moeten daarbij echter afleren alles natuurwetenschappelijk te willen verklaren en te rationaliseren. /GG

Taede Anne Smedes (Drachten, 1973) studeerde theologie in Groningen. Hij verrichtte zijn promotieonderzoek bij de Faculteit der Godgeleerdheid en Godsdienstwetenschap van de RUG. In 2002 won hij de ESSSAT Student Award van de European Society for the Study of Science and Theology voor een artikel over determinisme en Gods handelen. Per 1 februari 2004 werkt Smedes als postdoc bij de Faculteit Theologie van de Universiteit Leiden.

Datum en tijd

donderdag 18 maart 2004, 16.15 uur

Promovendus

T.A. Smedes

Proefschrift

(volledig herziene handelseditie verscheen onder de titel Chaos, Complexity, and God: Divine Action and Scientism (Leuven: Peeters Publishers 2005))

Avoiding balaam’s mistake: exploring divine action in an age of scientism

Promotores

prof.dr. L.J. van den Brom en prof.dr. H.W. Broer

Laatst gewijzigd:29 augustus 2023 12:32
View this page in: English