Skip to ContentSkip to Navigation
Over ons Actueel Nieuws Nieuwsberichten

Een lekenboek in woord en beeld. De Spegel der minschliken zalicheid

05 juli 2012

Promotie: mw. B.J. Kramer, 11.00 uur, Academiegebouw, Broerstraat 5, Groningen

Proefschrift: Een lekenboek in word en beeld. De Spegel der minschliken zalicheid

Promotor(s): prof.dr. B.A.M. Ramakers

Faculteit: Letteren

Analyse van de Spegel der minschliken zalicheid

Bernadette Kramer onderzocht voor haar proefschrift de Spegel der minschliken zalicheid - een handschrift dat rond 1425 vervaardigd werd in Brugge voor een opdrachtgever uit het noorden van Duitsland, vermoedelijk Lübeck (Kopenhagen, Koninklijke Bibliotheek, GkS 79). Het handschrift bevat een Middelnederduitse bewerking van het Speculum humanae salvationis. Deze veelal geïllustreerde tekst, ontstaan kort na 1300, werd vrijwel direct een uiterst invloedrijk standaardwerk over de typologische Bijbelverklaring. De anonieme auteur behandelt de gehele heilsgeschiedenis in 42 hoofdstukken van 100 versregels die, uitgezonderd de eerste twee hoofdstukken over de schepping en zondeval, telkens een episode uit het leven van Maria en Christus koppelen aan drie prefigurerende verhalen uit het Oude Testament. Het Speculum was oorspronkelijk bedoeld als bron van inspiratie voor geestelijken binnen een pastorale context, met name ten behoeve van lekenonderricht en preken. Het Kopenhaagse handschrift dat in dit proefschrift centraal staat, de Spegel der minschliken zalicheid, is echter vervaardigd met een geheel ander publiek en gebruik voor ogen. Vanuit een iconografische analyse van het beeldprogramma heeft Kramer bekeken hoe het Speculum in de Spegel, als een geheel van woord en beeld, werd afgestemd op een functioneren binnen de persoonlijke catechese en devotie van leken. Meer bepaald is dit proefschrift een studie naar de manier waarop de performatieve leeservaring van het concrete, tastbare handschrift in de handen van het publiek wordt beïnvloed en gestuurd door de tekst, de illustraties en de woord-beeldrelaties.

Bernadette Kramer (Leidschendam, 1979) studeerde kunstgeschiedenis aan de Universiteit van Leiden. Ze verrichtte haar onderzoek bij het Instituut voor Cultuurwetenschappelijk Onderzoek Groningen, Faculteit der Letteren. Kramer werkt nu bij Aijlon TTP te Leusden, als aankomend documentmanager.

Laatst gewijzigd:13 maart 2020 00:58
View this page in: English

Meer nieuws

  • 25 maart 2024

    Dyslexie: een 'onderschatte' stoornis

    Liset Rouweler is onderzoeker bij het Dyslexiecentrum Groningen. Volgens haar hebben zo'n 1000 tot 1500 studenten aan de RUG dyslexie, desondanks weten velen niet waar ze terechtkunnen. Rouweler en haar team proberen deze groep een handje te helpen...

  • 18 maart 2024

    VentureLab North helpt onderzoekers op weg naar succesvolle startups

    Het is menig onderzoeker al overkomen. Tijdens het werken vraag je je opeens af: zou dit niet ontzettend nuttig zijn voor de mensen buiten mijn onderzoeksveld? Er zijn allerlei manieren om onderzoeksinzichten te verspreiden. Denk bijvoorbeeld aan...

  • 04 maart 2024

    Een plantaardige sensor

    In Makers van de RUG belichten we elke twee weken een onderzoeker die iets concreets heeft ontwikkeld: van zelfgemaakte meetapparatuur voor wetenschappelijk onderzoek tot kleine of grote producten die ons dagelijks leven kunnen veranderen. Zo...