Unraveling the role of client-professional communication in adolescent psychosocial care

Kwaliteit jeugdhulp vergroten door beter te communiceren 

Jongeren met gedragsproblemen of emotionele problemen hebben vaak andere communicatiebehoeften dan hun ouders. Dat blijkt uit onderzoek van Margot Jager en UMCG- en RUG-collega’s van Sociale Geneeskunde en Orthopedagogiek. Kort samengevat staan ouders vaak meer open om te praten met hulpverleners dan hun kinderen. Maar in een zorgtraject vinden beide partijen affectieve communicatie (wederzijds respect, naar elkaar luisteren, genoeg tijd voor elkaar nemen) belangrijker dan gezamenlijke besluitvorming. Volgens Jager kan de kwaliteit van de zorg over de hele breedte verbeteren wanneer hulpverleners hun communicatie afstemmen op deze behoeften. Dat kan door goed rekening te houden met het opleidingsniveau van de ouders, de specifieke problemen van de kinderen, hun tevredenheid met eerdere zorg en hun verwachtingen over nieuwe zorg.

Omdat het om een kwetsbare groep jongeren gaat, ligt de jeugdhulp in Nederland regelmatig onder een vergrootglas. Dat geldt nog eens extra nu deze vorm van zorgverlening is overgeheveld naar de gemeenten. Hoe kan kwalitatief goede jeugdhulp voor alle betrokken partijen worden gegarandeerd? Samen met haar collega’s onderzocht Jager het effect van communicatie tussen hulpverleners en cliënten op het zorgtraject. Ze bestudeerde hiervoor vragenlijsten van 211 jongeren die jeugdhulp kregen en hun ouders, en maakte gespreksanalyses van gefilmde therapiesessies.

Jager stelde vast dat hulpverleners specifieke, nog te weinig beschreven, communicatiestrategieën gebruiken om behandeldoelen te bereiken. Zo werden complimenten of positieve evaluaties (zoals ‘wat knap van jou’, ‘dus je hebt je vaardigheden ingezet’) gebruikt om het therapeutische gewenste gedrag te bereiken, en bleken hulpverleners heel verschillend om te gaan met ‘weet-ik-niet’ reacties. Samen laten de resultaten zien hoe belangrijk, maar ook complex de communicatie is in de zorg aan deze groep adolescenten. Omdat communicatieve competenties direct samenhangen met goede zorguitkomsten, pleit Jager ervoor om het trainen van deze competenties een prominente plek te geven in de opleiding .

Margot Jager (1985) studeerde Communicatie- en Informatiewetenschappen (CIW) aan de Rijksuniversiteit Groningen. Zij verrichtte haar promotieonderzoek binnen de Academische Werkplaats Jeugd Noord-Nederland (C4Youth) en bij onderzoeksinstituut SHARE van het Universitair Medisch Centrum Groningen. Het onderzoek werd gefinancierd door ZonMw. Jager werkt inmiddels als onderzoeker en docent aan de Radboud Universiteit in Nijmegen. 

Proefschrift: http://hdl.handle.net/11370/5111ee5d-1be2-45df-bfc9-8b459683e288