Phenylketonuria: towards mechanism-based treatment
| Promotie: | Dhr. M.J. (Martijn) de Groot |
| Wanneer: | 27 mei 2015 |
| Aanvang: | 14:30 |
| Promotors: | prof. dr. F.J. (Francjan) van Spronsen, prof. dr. E.A. (Eddy) van der Zee |
| Copromotor: | prof. dr. D.J. (Dirk-Jan) Reijngoud |
| Waar: | Academiegebouw RUG |
| Faculteit: | Medische Wetenschappen / UMCG |
Verminderde eiwitaanmaak in de hersenen bij stofwisselingsziekte PKU
Door verstoringen in het transport van bepaalde grote aminozuren (LNAAs) over de bloed-hersenbarrière hebben mensen met PKU (de stofwisselingsziekte fenylketonurie) minder eiwitaanmaak in de hersenen. Dat stelde Martijn de Groot vast, die concludeert dat deze verminderde eiwitaanmaak één van de ziektemechanismen van PKU kan zijn. Eiwitaanmaak in de hersenen is belangrijk voor het vormen van nieuwe verbindingen tussen zenuwcellen en het verankeren van ervaringen en kennis. Het onderzoek van De Groot kan helpen bij het ontwikkelen van nieuwe behandelingen voor deze ziekte.
In Nederland worden pasgeborenen met de hielprik gescreend op PKU. Bij mensen met deze zeldzame stofwisselingsziekte kan de lever het aminozuur (een bouwstof in eiwitten in ons voedsel) fenylalanine minder goed of zelfs helemaal niet verwerken. Zonder een eiwitarm dieet wordt de fenylalanine-concentratie in het bloed te hoog en kan een ernstige ontwikkelingsachterstand ontstaan. Patiënten moeten daarom levenslang een streng eiwitarm dieet volgen. Het onderzoek van De Groot was erop gericht om de verstoorde werking van de hersenen bij PKU beter te begrijpen.
De promovendus en zijn collega’s stelden vast dat de verhoogde fenylalanine-concentraties in het bloed het vervoer van 11C-tyrosine (een aangepast LNAA) over de bloed-hersenbarrière verminderen. Ook zagen zij dat verhoogde fenylalanine-concentraties in het brein gepaard gingen met minder eiwitaanmaak. Deze twee bevindingen onderzocht De Groot verder met proefdieronderzoek. Samenvattend concludeert hij dat beide verstoringen onderdeel lijken te zijn van de ziektemechanismen van PKU. Hoewel de bevindingen uit dit fundamentele onderzoek niet direct tot nieuwe behandelvormen leiden, kan de nieuwe kennis wel gebruikt worden als startpunt voor het vinden van zulke nieuwe behandelingen.
Martijn de Groot (1985) studeerde Geneeskunde aan de Rijksuniversiteit Groningen. Hij verrichtte zijn promotieonderzoek binnen onderzoeksinstituut GUIDE van het Universitair Medisch Centrum Groningen. Het onderzoek werd gefinancierd als MD/PhD-traject (Junior Scientific Masterclass) van het UMCG, waar De Groot nu werkt als arts-assistent klinische genetica.