Working after retirement
| Promotie: | Mw. E.A.A. (Ellen) Dingemans |
| Wanneer: | 09 maart 2016 |
| Aanvang: | 12:45 |
| Promotor: | prof. dr. C.J.I.M. (Kène) Henkens |
| Copromotor: | dr. H. van Solinge |
| Waar: | Academiegebouw RUG |
| Faculteit: | Medische Wetenschappen / UMCG |
Doorwerken na pensioen is leuk, maar niet voor iedereen
Het beeld van het ‘Zwitserleven’ van gepensioneerden die almaar recreëren is aan vervanging toe. Ellen Dingemans, promovenda bij het Nederlands Interdisciplinair Demografisch Instituut en het UMC Groningen, laat in haar proefschrift zien dat steeds meer ouderen na hun pensioen terugkeren op de arbeidsmarkt. Dingemans onderzocht wie er doorwerken na hun pensioen en wat daarvan de gevolgen zijn voor het welzijn van deze ouderen. Haar conclusies in een notendop: mensen werken het vaakst door omdat ze plezier in hun werk hebben en het minst vaak vanuit een gevoel van verveling. Het onderzoek laat zien hoe het Nederlandse pensioenlandschap – en dat in de ons omringende landen – langzaam verandert.
In Nederland werkt één op de vier (vervroegd) gepensioneerden door in een betaalde baan. Ze werken bijvoorbeeld als flexibele kracht bij hun oude werkgever, beginnen bij een nieuwe baas of starten hun eigen bedrijf. In vergelijking met andere Europese landen telt Nederland daarmee relatief veel herintredende gepensioneerden, concludeert Dingemans. Zij analyseerde surveygegevens voor Nederland en voor vijftien andere Europese landen. Het Nederlandse onderzoek was gebaseerd op gegevens die tussen 2001 en 2011 zijn verzameld door het Nederlands Interdisciplinair Demografisch Instituut (NIDI-KNAW) onder ruim 2.400 oudere werknemers. Daarnaast gebruikte de promovenda gegevens van een grootschalig Europees surveyproject – de 'Survey of Health, Ageing and Retirement in Europe' studie.
Dingemans concludeert dat Nederlandse, doorwerkende gepensioneerden vaak relatief vroeg met pensioen zijn gegaan. Het merendeel is hoog opgeleid en verkeert in goede gezondheid. Maar ook een substantiële groep lager opgeleiden en mensen die kampen met gezondheidsproblemen maakt na pensionering een doorstart op de arbeidsmarkt. De werknemers noemden plezier in het werk als belangrijkste motief om door te werken. Slechts vijftien procent van de ondervraagden gaf aan vooral vanwege financiële motieven door te werken en voor één op de tien blijkt het verlies aan sociale contacten het belangrijkste motief.
Er is ook een groep ouderen die tevergeefs zoekt naar een betaalde baan na pensioen; tegenover iedere drie à vier doorwerkers, staat één gepensioneerde ongewild aan de zijlijn. Vooral diegenen die met pensioen zijn gegaan door druk vanuit de organisatie blijken vaak geen nieuwe baan meer te kunnen vinden. Het resultaat is dat zij minder tevreden zijn met hun leven na pensionering.
Ellen Dingemans (1986) studeerde sociologie aan de Tilburg University. Zij verrichtte haar promotieonderzoek bij het Nederlands Interdisciplinair Demografisch Instituut (NIDI, onderdeel van KNAW en geaffilieerd met de Rijksuniversiteit Groningen) en was als extern onderzoeker verbonden aan onderzoeksinstituut SHARE van het Universitair Medisch Centrum Groningen. Het onderzoek werd gefinancierd door middel van een NWO onderzoekstalentbeurs. Dingemans is als onderzoeker verbonden aan het NIDI.