Skip to ContentSkip to Navigation
Over ons Actueel Evenementen Promoties

Ambulatory assessment of human circadian phase and related sleep disorders from heart rate variability and other non-invasive physiological measurements

Promotie:Dhr. E.A. (Enrique) Gil Ponce
Wanneer:28 april 2017
Aanvang:16:15
Promotors:prof. dr. D.G.M. Beersma, prof. dr. R.A. (Roelof) Hut
Copromotor:dr. X. Aubert
Waar:Academiegebouw RUG
Faculteit:Science and Engineering
Ambulatory assessment of human circadian phase and related sleep
disorders from heart rate variability and other non-invasive
physiological measurements

Nieuwe en sterk vereenvoudigde methode vaststellen stand biologische klok

Enrique Gil Ponce ontwikkelde een zeer eenvoudige methode om de stand van de biologische klok (circadiane fase) bij een individu vast te stellen. Hij deed dit door met een sensor in de vorm van een polshorloge een etmaal lang de (verschillen in) hartslagfrequentie te meten. De gebruikelijke manier om de circadiane fase te bepalen - het gedurende een etmaal ieder uur prikken van het bloed en daarin het melatoninegehalte te meten - is veel tijd- en geldrovender en meer belastend voor de patiënt.

Het circadiane systeem beïnvloedt allerlei aspecten van onze fysiologie en ons gedrag, en daarmee speelt het een belangrijke rol voor ons welbevinden. De centrale biologische klok, gelegen in het centrum van onze hersenen, beïnvloedt diverse fysiologische processen waaronder hartslag, lichaamstemperatuur, energie metabolisme, hormoonproductie en slaap. Als onderdelen van het circadiane systeem onderling niet goed op elkaar zijn afgestemd kan dat leiden tot problemen, zowel op de korte als op de lange termijn. Een bekend voorbeeld is het effect van jetlag in reactie op het reizen over meerdere tijdzones.

De circadiane klok stelt zich af op de licht-donker afwisseling in onze omgeving. Dat proces heet entrainment. Blootstelling aan licht in de vroege ochtend verschuift de stand van de klok naar een vroeger tijdstip, en blootstelling aan licht in de late avond naar een later tijdstip. Door gebruik te maken van licht therapie kan de klok dus naar believen vooruit of achteruit geschoven worden. Dit kan van belang zijn, niet alleen bij de bestrijding van jetlag, maar ook bij sommige aandoeningen zoals vormen van slaapstoornissen. In die gevallen is het van belang om te meten wat de stand van de klok is alvorens een behandeling uit te voeren.

Er zijn veel variabelen die gemeten kunnen worden om circadiane fase te bepalen. Gil Ponce heeft zich geconcentreerd op de variabiliteit van de hartslagfrequentie (Heart Rate Variability – HRV). Het is bekend dat HRV door de biologische klok wordt beïnvloed. HRV laat een duidelijk 24-uurs patroon zien als dit gedurende het etmaal wordt gemeten. Deze aanpak paste hij toe op gegevens van een groep van gezonde proefpersonen en ook op een groep patiënten die lijden aan sleep-onset insomnia(een aandoening waarbij mensen grote moeite hebben om in slaap te vallen, maar daarna een redelijk normale slaap hebben).

Op deze manier toonde Gil Ponce aan dat de piek in HRV in de vroege ochtend, zoals die altijd bij gezonde mensen wordt gevonden, bij de patiënten verschoven is naar de avond, voorafgaand aan het begin van de slaap. Dit verschil is heel opvallend en zou informatie kunnen bevatten over de oorzaak van sleep-onset insomnia.

Enrique Gil Ponce voerde zijn onderzoek uit bij de afdeling Chronobiologie van het instituut CBN.  Het werd gefinancierd door de EU (EU FP7 Marie Curie Network iCareNet, 264738). Gil Ponce vervolgt zijn loopbaaan als onderzoeker bij Philips.