Skip to ContentSkip to Navigation
Over ons Faculteit Gedrags- en Maatschappijwetenschappen Psychologie

Wat je pupillen ons vertellen over taal

Oogpupillen reageren niet alleen op licht en donker maar ook op woorden die je leest of hoort
16 juni 2017
Pupillen reageren op woorden die een associatie oproepen met licht en donker

Oogpupillen reageren sterk op de omgeving. Als je naar iets lichts kijkt, dan worden je pupillen kleiner dan wanneer je naar iets donkers kijkt. Nieuw onderzoek van een team van onderzoekers van de Rijksuniversiteit van Groningen en de CNRS / Universiteit van Aix-Marseille (Frankrijk) toont aan dat je pupillen ook reageren op woorden die je leest of waar je naar luistert. Wanneer je een woord leest dat een gevoel van lichtheid overbrengt zoals dag, lamp en zon, dan zijn je pupillen kleiner dan wanneer je een woord leest dat een gevoel van donkerte overbrengt zoals nacht en schaduw. Het onderzoek is deze week verschenen in het toonaangevende tijdschrift Psychological Science.

“Voormalig onderzoek heeft al laten zien dat het inbeelden van lichte of donkere objecten de grootte van de pupil beïnvloedt. Met dit nieuwe onderzoek laten we zien dat dit zelfs al gebeurt tijdens het lezen of horen van woorden die zo’n associatie oproepen”, aldus Sebastiaan Mathôt, onderzoeker bij de afdeling Experimentele Psychologie van de Rijksuniversiteit Groningen. Dit heeft belangrijke implicaties voor theorieën over taalverwerking. Het laat zien dat je automatisch een mentaal beeld creëert van de woorden die je leest; bijvoorbeeld, als je het woord ‘zon’ leest, dan creëer je een mentaal beeld van een heldere vuurbal in de lucht. En dit mentale beeld zorgt ervoor dat je pupillen kleiner worden, net alsof de zon daadwerkelijk voor je ogen is (maar minder sterk).

Toekomstig onderzoek naar mentale beelden en taalverwerking

Dit nieuwe onderzoek roept belangrijke vragen op, volgens Mathôt. Mentale beelden mogen dan wel automatisch opgeroepen worden tijdens het lezen, maar betekent dit ook dat mentale beelden nodig zijn voor taalverwerking? Hebben we ze nodig om te begrijpen wat woorden betekenen? Of zijn deze mentale beelden slechts bijproducten, een indirect gevolg van hoe taal door ons brein wordt verwerkt? Mathôt: “De uitkomsten van dit onderzoek naar de pupilreactie op woorden die je hoort of leest, geven nog geen antwoord op deze vragen, maar bieden veel inzichten voor verder onderzoek naar de verwerking van taal”.

Meer informatie:

  • Sebastiaan Mathôt, een van de onderzoekers, legt in deze video het onderzoek nader uit.
  • Pupillary Responses to Words That Convey a Sense of Brightness or Darkness, Sebastiaan Mathôt, Jonathan Grainger, Kristof Strijkers. In Psychological Science, 14 June 2017
  • Profiel pagina Sebastiaan Mathôt

Uitleg onderzoek Mathot
Uitleg onderzoek Mathot
Laatst gewijzigd:16 juni 2017 11:53

Meer nieuws

  • 05 maart 2024

    'Ook grijze muizen kunnen creatief zijn'

    Organisatiepsycholoog Eric Rietzschel onderzoekt creativiteit op de werkvloer. Volgens hem helpt creativiteit ons om verder te komen, maar is er ook een negatieve kant.

  • 31 januari 2024

    Laura Batstra strijdt op social media tegen stoornisdenken 

    Hoogleraar orthopedagogiek Laura Batstra zet zich in tegen stoornisdenken en overmedicalisatie. Dat doet ze onder andere door posts op social media. Hoewel het soms vechten tegen de bierkaai lijkt, gelooft Batstra dat een hoop kleine acties...

  • 26 januari 2024

    Vader in de gevangenis: Wat voor impact heeft dat op het gezin?

    Hoewel zo’n 28.300 kinderen in Nederland een vader in de gevangenis hebben, is er slechts beperkt onderzoek naar de impact hiervan op het gezin gedaan. Socioloog Simon Venema − onderzoeker bij Verslavingszorg Noord Nederland en verbonden aan de...