Sociale relaties in de klas

Om de sociale participatie schematisch in kaart te brengen zullen er sociogrammen gebruikt worden. Deze sociogrammen geven de acceptatie en vriendschappen in de klas weer. In figuur 1. Sociogram waarin de acceptatie en de wederzijdse vrienden van leerlingen in de klas zijn weergegeven wordt een voorbeeld gegeven van een sociogram.

Figuur 1. Sociogram waarin de acceptatie en de wederzijdse vrienden van leerlingen in de klas zijn weergegeven

Uitleg over het sociogram

Vriendschappen
Susan heeft in totaal zes uitgaande pijlen. Dit betekent dat zij zes klasgenoten heeft genomineerd als vriend(in). Vier van deze leerlingen hebben haar ook gekozen als vriendin, wat zichtbaar wordt door de vier binnenkomende pijlen. Er is één binnenkomende pijl bij Susan. Dit is een leerlingen die haar opgegeven hebben als vriend, maar die Susan niet heeft genomineerd als vriend(in). Susan wordt door deze klasgenoten geaccepteerd. Omdat Susan vier leerlingen gekozen heeft als vriend en deze leerlingen haar ook, geven de vier pijlen ook aan dat er sprake is van een wederzijdse vriendschap tussen deze leerlingen.

Acceptatie-afwijzing
An en Kees hebben veel inkomende pijlen. Dit betekent dat zij vaak genomineerd zijn door andere leerlingen als vriend en zij in hoge mate geaccepteerd worden (dit zijn tevens de meest populaire leerlingen in de klas).
Dennis heeft één klasgenoot genomineerd als vriend, maar deze leerling heeft hem niet gekozen als vriend. Dat betekent dat Dennis niet geaccepteerd is en geen wederzijdse vrienden heeft in de klas. Dit is zorgelijk, omdat verondersteld wordt dat het hebben van één vriend in de klas een beschermende factor kan zijn voor negatieve gevolgen, zoals psychische problemen op latere leeftijd.Het sociogram laat zien dat Els drie klasgenoten heeft genomineerd als vriend, maar deze leerlingen hebben haar niet genomineerd als vriend. Dit is een indicatie dat de sociale zelf-perceptie van de leerling vertekend is en de leerling moeite heeft in te schatten wie hem/haar aardig vinden. Dit kan moeilijkheden veroorzaken bij het sluiten van vriendschappen.

Sociale zelf-perceptie
Het sociogram laat zien dat Els drie klasgenoten heeft genomineerd als vriend, maar deze leerlingen hebben haar niet genomineerd als vriend. Dit is een indicatie dat de sociale zelf-perceptie van de leerling vertekend is en de leerling moeite heeft in te schatten wie hem/haar aardig vinden. Dit kan moeilijkheden veroorzaken bij het sluiten van vriendschappen.