Skip to ContentSkip to Navigation
Over ons FEB Research / FEB FEB Research News News / FEB

Binnen Raad van Commissarissen maken financiële experts de dienst uit

12 juli 2017
Bron: Shutterstock

Een Raad van Commissarissen (RvC), het toezichthoudend orgaan op het topmanagement van een organisatie, bestaat vrijwel altijd uit een mix van financiële experts en deskundigen met vooral inhoudelijke kennis van de sector. De status en invloed van beide groepen loopt echter sterk uiteen. In de praktijk maken de financieel deskundigen binnen een RvC de dienst uit, concluderen RUG-onderzoeker Dennis Veltrop, Eric Molleman, Reggy Hooghiemstra en Hans van Ees.

‘Dat brengt voor voorzitters van RvC’s een extra verantwoordelijk met zich mee’, stelt Veltrop. ‘De voorzitter heeft een belangrijke rol om te zorgen dat alle commissarissen zich durven te uiten. Hij of zij mag er niet vanuit gaan dat een commissaris met sectorspecifieke kennis automatisch een tegengeluid zal laten horen.’ De onderzoekers ondervroegen meer dan 200 commissarissen van veertig verschillende organisaties. Zij publiceerden hun conclusies onlangs in het Journal of Management Studies.

Status en invloed

Om de status en invloed binnen een RvC gedetailleerd in kaart te brengen, lieten Veltrop c.s. de commissarissen elkaar beoordelen via het platform BoardResearch. ‘Op basis van die peer-ratings kunnen we vaststellen dat financiële experts een hogere sociale status hebben binnen de RvC, en dat collega-commissarissen vanwege die hogere status geneigd zijn zich te conformeren aan de financieel experts. Tegelijkertijd leidt expertise over de betreffende industrie helemaal niet tot extra status en invloed’, zegt Veltrop.

Dennis Veltrop
Dennis Veltrop

Dat deze commissarissen het binnen een RvC afleggen in status en invloed vonden de onderzoekers erg verrassend. ‘Bij commissarissen die benoemd zijn vanwege hun kennis van de sector kun je bijvoorbeeld denken aan een medisch specialist die deel uit maakt van een RvC van een zorginstelling of een hoogleraar die toezicht houdt op het bestuur van een andere universiteit. Dat zijn toch mensen die veel weten. Maar blijkbaar leidt hun sectorspecifieke expertise niet tot een hogere status binnen de RvC. Daar komt bij dat deze commissarissen doorgaans minder financiële expertise hebben.’

Robuuste resultaten

Vanwege de opvallende uitkomsten reproduceerden de onderzoekers hun onderzoek twee keer met andere data en hielden zij aanvullende interviews met commissarissen. Daaruit bleek opnieuw dat financiële aspecten binnen een RvC prominent zijn. Het geconstateerde verschil in status en invloed tussen financiële en niet-financiële commissarissen bleef overeind in alle drie manieren waarop het effect werd onderzocht. Veltrop: ‘Om een extreem voorbeeld te geven uit de interviews: in sommige gevallen bleken de financieel sterke commissarissen de vergadering van de RvC te verlaten, nog voordat de meer sectorspecifieke onderwerpen aan bod kwamen. Daar straalt iets uit van: de belangrijke financiële onderwerpen zijn aan bod geweest, de rest kunnen jullie nu wel zonder mij af.’

Kennis ten toon spreiden

Status en invloed worden niet alleen bepaald door het onderscheid tussen financiële of sectorspecifieke kennis. Ook het gedrag van de commissaris speelt een belangrijke rol, concluderen de onderzoekers. ‘Expertise wordt natuurlijk pas zichtbaar als je jouw kennis laat zien tijdens die zes of acht keer per jaar waarin de RvC samenkomt. De persoonlijke neiging om expertise ten toon te spreiden, dus de eigen motivatie om te laten zien dat je heel wat weet, heeft invloed op jouw status. Vaak moeten tijdens zo’n bijeenkomst binnen beperkte tijd veel agendapunten worden behandeld. In die ene dag of middag moeten veel beslissingen worden genomen door mensen die de rest van het jaar niet intensief met elkaar samenwerken. Dat maakt dat die neiging om kennis te etaleren veel invloed heeft op de status van een commissaris.’

Ook binnen RvC bestaat groepsdruk

De onderzoekers deden ook een andere, voor de praktijk zeer relevante, constatering: ook binnen RvC’s bestaat groepsdruk. ‘Vaak heerst het beeld dat groepsdruk niet voorkomt binnen een RvC, want dat zijn immers gelouterde onafhankelijke mensen, met veel bestuurlijke ervaring. Het is fijn dat we nu hebben kunnen laten zien dat ook commissarissen zich aan elkaar conformeren’, zegt Veltrop. ‘Dat is vanuit theoretisch perspectief niet super vernieuwend. Maar voor de praktijk is het bijzonder relevant dat we dat effect kunnen aantonen. Het gaat binnen een RvC niet anders dan binnen andere sociale groepen waarin mensen samenwerken en we weten weer iets meer over wie het nu precies voor het zeggen heeft in de top van de organisatie.’

Psychologische veiligheid

De grote invloed van financieel onderlegde commissarissen en de neiging tot conformiteit binnen een RvC heeft consequenties voor de voorzitter van het toezichthoudend orgaan, stelt Veltrop. ‘De voorzitter van een RvC moet zich bewust zijn van deze processen. Hij of zij heeft een heel belangrijke rol om te zorgen dat alle commissarissen zich durven te uiten. Uit vervolgonderzoek, onder meer gebaseerd op interviews en video-observaties van RvC-vergaderingen, blijkt bijvoorbeeld dat psychologische veiligheid binnen een RvC erg belangrijk is. Nu we weten dat commissarissen met sectorspecifieke kennis een lagere status hebben binnen de groep, kunnen we er niet automatisch van uitgaan dat zij zich veilig genoeg voelen om zich te uiten. Het is de vraag of zij uit zichzelf een tegengeluid zullen laten horen. Daar ligt dus een belangrijke verantwoordelijkheid voor de voorzitter. Gelukkig is dat ook opgenomen in de onlangs herziene versie van de Corporate Governance Code.’

Meer informatie

URL FEB
AACSB EQUIS logos
Laatst gewijzigd:29 februari 2024 10:02
View this page in: English

Meer nieuws