Societal discontent

Maatschappelijk ongenoegen in Nederland gemeten

Onrust en onbehagen zijn karakteristieke kenmerken voor deze tijd. In veel landen, waaronder Nederland, is de stemming in de samenleving dat de maatschappij diepe problemen heeft, verrot is. De campagne van president Donald Trump droeg bijvoorbeeld het idee uit dat de Amerikaanse maatschappij in diep verval is geraakt. Hoewel dit collectieve maatschappelijk ongenoegen dus belangrijke consequenties lijkt te kunnen hebben, werd het tot voor kort nauwelijks onderzocht.

Het doel van dit proefschrift is het beantwoorden van de vraag: wat is maatschappelijk ongenoegen? Wij stellen voor om maatschappelijk ongenoegen te conceptualiseren als een aspect van de tijdgeest: een collectief gedeelde, impliciete, gegeneraliseerde perceptie van de staat van de maatschappij. Maatschappelijk ongenoegen is een deel van onze sociale realiteit: de collectieve perceptie dat wij, onze maatschappij als geheel, er slecht aan toe zijn.

Om maatschappelijk ongenoegen te kunnen onderzoeken en meten, hebben we een operationalisatie ontwikkeld: een latente “general factor” Z. Met deze conceptualisatie en operationalisatie hebben we maatschappelijk ongenoegen nader onderzocht. We hebben gekeken naar consequenties: uit ons onderzoek blijkt dat maatschappelijk ongenoegen beïnvloedt hoe mensen krantenkoppen interpreteren en de kans op stemmen voor een extreme politieke partij vergroot. Tevens blijkt dat de mate van maatschappelijk ongenoegen samenhangt met mediagebruik. We hebben ook een internationale Z-schaal ontwikkeld om maatschappelijk ongenoegen tussen verschillende landen te kunnen vergelijken.

Dit proefschrift levert dus een nieuwe benadering om maatschappelijk ongenoegen te onderzoeken. Onze resultaten tot nu toe stroken met deze benadering en wijzen richtingen aan voor toekomstig onderzoek.

Zie ook deze video: Maatschappelijk ongenoegen in Nederland gemeten

Proefschrift: http://hdl.handle.net/11370/9ee31a4c-5637-40b5-9632-1a9ebe3c86c6