Skip to ContentSkip to Navigation
Over ons Actueel Nieuws

Genetic and cultural change in human social behaviour

a multifaceted exploration
Promotie:Dhr. P. (Piet) van den Berg
Wanneer:18 december 2015
Aanvang:11:00
Promotor:prof. dr. F.J. (Franjo) Weissing
Waar:Academiegebouw RUG
Faculteit:Science and Engineering
Genetic and cultural change in human social behaviour

Waarom zou je je bovenmatig inzetten in een projectgroep?

Menselijk sociaal gedrag verandert door de generaties heen. Deze veranderingen zijn of genetisch of cultureel van aard. Beide kunnen bestudeerd worden als evolutionaire processen, waarbij innovaties zich verspreiden doordat ze tussen individuen worden overgedragen. Piet van den Berg bestudeerde op verschillende manieren de genetische en culturele evolutie van sociaal gedrag. Onder meer deed hij een sociaal gedragsexperiment naar de verschillen in inzet van de leden in een projectgroep. Waarom zet de een zich volledig in om van het project een succes te maken en loopt een ander groepslid er de kantjes bij af?

Van den Berg richtte zijn onderzoek op twee soorten projectgroepsleden: zij die bereid zijn zich flink in te zetten voor het project en zij die dat niet willen. Hij constateerde dat projectgroepsleden die de kantjes erbij af willen lopen, dat vooral doen omdat zij vrezen dat anders de groepsgenoten die zelf niets bijdragen, van hun inzet zouden profiteren. Maar er zijn ook mensen die juist méér van zichzelf vergen als ze in een groep zitten waar lang niet iedereen zijn best doet. Deze groepsleden met een goede inzet richten zich wellicht meer (dan de eerstgenoemde soort groepsleden) op de mogelijkheid tot samenwerking. Zij mikken vooral op de grote inzet van sommige andere groepsgenoten en zien dat als een kans om samen een hoge uitkomst van het groepsproject te realiseren.

Met delen van zijn theoretische promotieonderzoek naar de evolutie van menselijk sociaal gedrag  is Piet van den Berg meermalen in de media geweest. Dat geldt niet voor de resultaten van het  sociaal gedragsexperiment naar de verschillen in inzet van de leden in een projectgroep.

Het proefschrift van Van den Berg heeft een evolutionair biologisch perspectief, maar zijn onderzoek raakt ook aan verscheidene andere vakgebieden, zoals de psychologie, economie, en antropologie. De eerste drie kernhoofdstukken zijn theoretisch van aard. Ze omvatten een overzichtsartikel van evolutionaire modellen die laten zien hoe evolutie kan leiden tot individuele verschillen. Het is een studie waarin een evolutionair model een mogelijke verklaring geeft voor het conflict tussen ouders en hun nageslacht over partnerkeuze en een studie waarin een evolutionair model laat zien dat de onderliggende mechanismen van gedrag de uitkomst van sociale evolutie sterk kunnen beïnvloeden.

In zijn laatste drie kernhoofdstukken presenteert Van de Berg  gedragsexperimenten waarin deelnemers sociale interacties met elkaar aangaan. Twee hiervan laten zien dat mensen verschillen in de soort sociale informatie waarop ze zich richten en dat dit consequenties heeft voor de uitkomst van sociale interacties waarin mensen moeten kiezen tussen hun eigenbelang en het groepsbelang. De laatste studie laat zien dat individuen op verschillende manieren reageren op variatie in de bereidwilligheid van groepsgenoten om zich in te zetten voor het algemeen belang. Een evolutionair perspectief is onmisbaar om menselijk sociaal gedrag te begrijpen, maar we moeten uitkijken dat we daarbij de directe causatie van gedrag – de psychologie – niet uit het oog verliezen.

Piet van den Berg promoveert aan de RUG op onderzoek dat hij uitvoerde bij de afdeling Theoretische Biologie, vakgroep Theoretical Research in Evolutionary Life Sciences (TRÊS) van het Groningen Institute for Evolutionary Life Sciences (GELIFES). Het werd gefinancierd door NWO.