Die niederdeutschen Mundarten des südwestfälischen Raumes Breckerfeld - Hagen - Iserlohn

Promotie: dhr. F.L. Brandes, 14.30 uur, Aula Academiegebouw, Broerstraat 5, Groningen

Proefschrift: Die niederdeutschen Mundarten des südwestfälischen Raumes Breckerfeld - Hagen - Iserlohn

Promotor(s): prof.dr. H. Niebaum

Faculteit: Letteren

Nederduitse dialecten van Zuidwestfalen beschreven

Ludwig Brandes deed onderzoek naar de verdwijnende Nederduitse dialecten van Breckerfeld - Hagen - Iserlohn in Zuidwestfalen.

Het proefschrift bestaat uit vier delen. In het eerste deel introduceert Brandes het doel en de methode van het onderzoek: het wetenschappelijk bewaren van de klank-, vorm- en lexicale eigenschappen en varianten van de verdwijnende dialecten van het onderzoeksgebied aan het eind van de twintigste eeuw in de vorm van een areaalgrammatica op basis van interviews in 107 plaatsen. Dan volgt een beperkt overzicht van de onderzoekssituatie.

Deel twee onderzoekt het Nederduits in het onderzoeksgebied en de omgeving ervan in Zuidwestfalen van 1500 tot heden en wel sociolinguïstisch bekeken, d.w.z. na de bloeitijd van het Middel-nederduits tot de geprogrammeerde ondergang van de Nederduitse dialecten in het onderzoeksgebied. In het dialectgeografische deel drie ondergaat het gebied in overeen-stemming met de isoglossen op 59 taalkaarten een micro- en macroonderverdeling met evaluatie en verklaring van de dialectgrenzen. Het descriptieve deel vier bestaat uit klankleer en vormleer. De klankleer beschrijft fonemisch/fonetisch het huidige klankstelsel in de zes subdiatopen van het onderzoeksgebied op basis van de Westgermaanse foneem-systemen (korte en lange vocalen, diftongen, consonanten) en eindigt met het opstellen van de fonemische deelsystemen in de verschillende subdiatopen. Deel 4.2 behandelt de conjugatie van de werkwoorden (sterke, zwakke en nog andere) en eveneens de declinatie van de substantieven, adjectieven en de pronomina. Brandes sluit af met de presentatie van de hoofd- en rangtelwoorden.

Ludwig Brandes (Duitsland, 1936) verrichtte zijn onderzoek aan de Faculteit der Letteren van de RUG. Hij is gepensioneerd en was leraar (‘Studiendirektor’) aan een Duitse middelbare school.